მამა ნა მპილასენ კოჩი, დაჰა ვარ დიინუ-ჲა."მე ვინც უნდა მომკლას, ის კაცი ჯერ არ დაბადებულაო."ჩემი მკვლელი ჯერ არ დაბადებულაო.
მადულჲექმადულჲექ თურჯაის ქჲურქი ქამოწკუჲა."მესაქმემ ვაჭარს ქურქი გახადაო."
მალიმალი საების ნანგენ."საქონელი პატრონს ემსგავსება."რაც პატრონი, ის საქონელი.
მალისმალის ნა ელვაწკას მჩხური მგერიქ იმხორს."ფარას აცდენილ ცხვარს მგელი შეჭამს."
მანმან ბლალუფ, მან შევიგნეფ-ჲა."მე ვყეფ, მე ვისმენო."
მანგუითემანგუითე ნა იყონა, ჯოღორიქ ვა ლალუფს."საბელით წაყვანილი ძაღლი არ იყეფება."ძალად მიტევებული მწევარი კურდღელს ეერ დაიჭერსო.
მანდაბოლიშმანდაბოლიშ ფორჩაქ კოჩი ოღერდინაფსჲა."მიტკალის კაბა კაცს ატყუებსო."
მაჲესიშიმაჲესიში ნდღას მჭიმა გოლანცა-ში, მჟორაქ პატი გამიკიბინს."მაისის დღეს წვიმა რომ გაცრის, მზე ძალიან იკბინება."
მაპატკალეჯიმაპატკალეჯი ოხორჯაში დო ტახეი კვანცაში სერსი არ რენ."ტლიკინა ქალისა და გატეხილი დოქის ხმა ერთნაირია (ერთია)."
მარტიშმარტიშ ტაონისთერი ნდღას შილჲაჶარა იქთირენ."მარტის ამინდივით დღეში ათასჯერ იცვლება."
მაქვალიმაქვალი სქანი სი გეტახი."შენი კვერცხი შენ მოტაფე."
მაქვალიშენმაქვალიშენ გამახთიმერიქ მაქვალი სქუმს."კვერცხიდან გამოჩეკილი (გამოსული) კვერცხს დადებს."
მახენეტუში,მახენეტუში, ვა მიჩქიტუ, მიჩქინში, ვა მახენენ."როცა შემეძლო, არ ვიცოდი, როცა ვისწავლე) არ შემიძლია."
მახვამახვა პორჯას დოლიბღენი, კალათის წკაჲ დოლიბენი, ვამსქვა მითის ალიმბენი?"ნაკვერჩხალი კალთაში ჩაიყრება, გოდორში წყალი ჩაისხმება, უშნო ვინმეს შეუყვარდება?"
მგეისმგეის მჩხური ომჯვინაფეს."მგელს ცხვარი აძოვებინეს."
მგერიმგერი მგერი რენ."მგელი მგელია."მგელი მგლობას არ მოიშლისო.
მგერიშიმგერიში მგერი იყვენ, მთუთიში – მთუთი."მგელისა მგელი იქნება, დათვისა – დათვი."
მეზოღეშიმეზოღეში ოხორჯა – შირა, ფარა სო ძირას?"მეზღვაურის ცოლი – ქვრივი, ფული სად ნახოს?"
მეივეშიმეივეში ქორბა ბაშქა რენ."ხილის მუცელი ცალკეა (სხვაა)."
მემლექეთისმემლექეთის თის ნა მოგატუ მქვათი კურბეთის კაობათენ გოიშინენ."სამშობლოში თავზე მოხვედრილი ქვაც (თავზე რომ მოგვხდა ქვაც), საშოვარზე კეთილი, კარგი მოგონებაა."
მენონჭკვალემენონჭკვალე ვარ ჲელოკაგინონ."გადანაფურთხი არ უნდა ალოკო."
მენჩხომე1მენჩხომე ონჯირეს ვა ღურუნ."მეთევზე საწოლში არ კვდება."
მენჩხომე2მენჩხომე ჩხომი ვა ივენ, ანკესის ვა ნიკიდენ."მეთევზე თევზი არ არის, ანკესზე არ წამოეგება."
მენჩხომესმენჩხომეს ჩხომიში აჩქინენ."მეთევზეს თევზისა გაეგება (ეცოდინება)."
მენჩხომეშიმენჩხომეში ძიქვა ხომუნი?"მეთევზის შარვალი გაშრება?"
მენჯელიმენჯელი ართობას რენ."ძალა ერთობაშია."
მენჯელონიშენმენჯელონიშენ მენჯელონი იჲჲა ქუიძირენ."ძლიერზე ძლიერი ყოველთვის მოიძებნება."
მეჭკიუშიმეჭკიუში ხამი სქანი ნენას რენ."დასაკლავი დანა შენს ენაზეა."
მეჭკოდუნ,მეჭკოდუნ, სოთხანითი მჭიფე რენ."გაწყდება, სადაც წვრილია."
მზოღამზოღა ჲოღურთი დიყვას ნა, არ კიზი ვარ ჲაზდენ."ზღვა მაწვნად რომ იქცეს, ერთ კოვზსაც ვერ აიღებს."ზღვა ფაფად გადაიქცა, უბედურს კოვზითაც არ ჰხვდაო.
მზოღაპიჯისმზოღაპიჯის სქიდუ-ნა, დაღის ფაცხა გიღუტას."ზღვისპირზე თუ ცხოვრობ, ტყეში ფაცხა გქონდეს."
მთელმთელ ვარ გონდუნუნ, მთელ ვარ იჟოლენ."ყველაფერი არ იკარგება, ყველაფერი არ იშლება."
მთელი1მთელი დულჲას უჯი მოთ მეჩამთ, ნა – გიჩქინანსთერი ვით."ყველა საქმეს ყურს ნუ აძლევთ, როგორც იცით ისე აკეთეთ!"
მთელი2მთელი თი მუშიში ნოსითენ რენ."ყველა თავ-თავისი ჭკუით არის."
მთელი4მთელი კოჩი არკაელი ნოსონი ვარ რენ."ყველა კაცი ერთნაირი ჭკუისა არ არის."
მთელი5მთელი მუში კუჩხეთენ გუწიკიდენ."ყველა თავისი ფეხით ჩამოეკიდება."
მთელი6მთელი მუში ნოსითენ სქიდუნ."ყველა თავისი ჭკუით ცხოვრობს."
მთელი7მთელი შეი მუში ჲერის ტასინონ."ყველაფერი თავის ადგილზე უნდა იყოს."
მთელიx3მთელიx თი მუშიში საები რენ."ყველა თავისი თავის პატრონია."
მთელიკალამთელიკალა ნენა ვარ ითქვენ."ყველასთან სიტყვა არ ითქმება."
მთელისმთელის უხუქთუნ კაითი დო პატითი."ყველას, ყველგან ურევია კარგიცა და ცუდიც."
მთელიქ1მთელიქ კუი მუში ჲოფშაფს."ყველა თავის ორმოს ავსებს."მთელიქ მუში ლეტა ჲოფშაფს."ყველა თავის მიწას ავსებს."ყველა თავის სამარეს ამოავსებს.
მთელიქ2მთელიქ მუში მემსქვანუა გორუფს."ყველა თავის შესაფერსს (სწორს) ეძებს."
მთელიშა1მთელიშა ვარ ისიმინენ, მთელიში ვარ იჯერენ."ყველასი არ მოისმინება, ყველასი არ დაიჯერება."
მთელიშა2მთელიშა ყუჯი ვარ ნიჩენ."ყველას ყური არ უნდა ათხოვო."
მთელიშეი1მთელიშეი ალთუნიში უღუტან-ნა, არ ჲერი ბაქირიში აყვენან."ყველაფერი ოქროსი რომ ჰქონდეთ, ერთი ადგილი სპილენძისა ექნებათ."
მთელიშეი2მთელიშეი ბირდემ მიქ ძირელერენ."ყველაფერი ერთად ვის უშოვია."
მთელიშეი3მთელიშეი გეგინუთენ რენ."ყველაფერი მიჩვევაზე არის."
მთელიშეი4მთელიშეი ვარ ითქვენ."ყველაფერი არ ითქმის, არ გაიმხილება."
მთელიშეის1მთელიშეის მუში მაიჶეთი უღუნ."ყველაფერს თავისი ხერხი აქვს."
მთელიშეის2მთელიშეის ჰესაბი უღუნ."ყველაფერს ანგარიში აქვს."
მთელიშენმთელიშენ გჲუნახი ღურელი რენ."ყველაზე საცოდავი მკვდარია."
მთელიშიმთელიში გური ვარ გახვენენ."ყველას გულს ვერ გაუკეთებ."ყველას გულს ვერ მოიგებო.
მთვირი1მთვირი ხჩე რენ, ამა ჯოღორეფექ გჲოძგვაფან."თოვლი თეთრია, მაგრამ ძაღლებიც მოსვრიან."
მთვირი2მთვირი ხჩე რენ, ჰამა მუნტური ნოხედუნ."თოვლი თეთრია, მაგრამ მატლი მიაჯდება."თოვლი თეთრია, მაგრამ ქვეყანა ზედ დადისო.
მთვირიშმთვირიშ მსქვანობაქ მითი ვარ ოტიბინუ."თოვლის სილამაზეს არავინ გაუთბია."
მთინიმთინი ნენა მჭოხა რენ."მართალი სიტყვა მკვახეა."
მთუგიშმთუგიშ წკინტილის მშვაი გამოომს."თაგვის სკინტლიდან შვავი გამოაქვს."ჩიტის სკინტლზე ზვავი აიშლება.
მთუგიშამთუგიშა მუთუ ვარ ახვენერენან დო კატუს ბელა უგორუფტურენან. "თაგვს ვერაფერი უყვეს და კატას ერჩოდნენ."
მთუთიმთუთი ძირომში, ნოკუჩხონეფე მუში მოთ გორუმ?"თუ დათვს ხედავ, მის ნაფეხურებს რად ეძენ?"
მთუთიქ1მთუთიქ გოჯგინაში, ბაბა დუჯოხია."დათვი რომ მოგერევა, ბაბა და'უეძახეო."
მთუთიქ2მთუთიქ თქვერენ: ბერეფე ნა მაყუჭკულე, ბიჯის ნოსთონი ქემაზდუ-ჲა. "დათვს უთქვამს, რაც შვილები შემეძინა, იმის შემდეგ პირში გემო დამეკარგაო."
მთხამთხა გამაფჩი, მოხა ჲებჭოფი."თხა გავყიდე, თხა ვიყიდე."თხა იყიდა, თხა გაყიდა, რა წააგო, რა მოიგო.თხა ვიყიდე, თხა გავყიდე, სარგებელი ვერა ვნახეო.
მთხაქმთხაქ კუდელი ვარ ეწოზდაშა, ბოჩი ვარ ნულუნ."თხამ თუ კუდი არ ასწია, ისე ვაცი არ მივა."
მიმი პატობათენ მულუნ, მგაინერი იგზალს, კაობათენ ნა მოხთასენ, ძიცინერი იგზალს."ვინც სიავით მოდის, ტირილით წავა, ვინც სიკეთით მოვა, სიცილით წავა."
მითიმითი მითიშენი ვა რენ."ვინმე ვინმესთვის არ არის."
მითისმითის ვარ უჩქინ, სო ძიროფ დო სო გონდინუფ."არავინ არ იცის, სად ნახავ და სად დაკარგავ."არ იცი, სად ნახავ და სად დაკარგავო.
მითიშამითიშა მეჩამუ ვარ გინტაში, ხალადისთი კუმი ნიმფინენ."როცა მიცემა არ გინდა, თოკზეც ქვიშა გაიფინება."კაცო, საბელი მათხოვეო და – ზედ ფეტვი მიყრიაო.
მითხანიმითხანი თი მუშიშენი კაი რენ, ბაშქაშენითი კაი იყვენ."ვინც თავისთვის კარგია, ვარგა, სხვისთვისაც კარგია, ივარგებს."
მითხანის1მითხანის თი მუშიში კიმეთი ვარ უჩქინ, ჩქვაში კიმეთითი ვარ აჩქინენ."ვინც თავისი თავის ფასი არ იცის, სხვისი ფასიც არ ეცოდინება."ვინც თავის თავის პატივი არ იცის, არც სხვისი პატივი ეცოდინებაო.
მითხანის2მითხანის ჭიტაში კიმეთი ვარ უჩქინ, ეყუს დიდიშითი ვარ აჩქინენ."ვინც პატარის ფასი არ იცის, იმას დიდისაც არ ეცოდინება."ვინც პატარას ვერ დააფასებს, ის ვერც ფასს მიხვდებაო.
მითხანიქ1მითხანიქ დიშქა კვათუფს – უდაჩხერე ვარ დოსქიდუნ."ვინც შეშას ჭრის – უცეცხლოდ არ დარჩება."
მითხანიქ2მითხანიქ იმხორს, ია იძღენ."ვინც ჭამს, ის ძღება."
მითხანიშიმითხანიში არაბას გეხე, ემუში ობირუ იბირაგინონ."ვის ურემზეც ზიხარ, იმის სიმღერა უნდა იმღერო."რა ქვეყანაშიც შეხვალ, იმის ქუდი დაიხურეო.
მითხანსმითხანს კაინობა უნონ, ია პატინობასთი ნუხონდასინონ."ვისაც კარგი (კარგობა) უნდა, იმან ცუდიც (სიავე) უნდა მოითმინოს."
მილეთიშმილეთიშ ნუნკუ ვარ იჩოდენ."ხალხის პირი არ გათავდება."ხალხს პირს ვერ შეუკრავ.
მკიბინაჯემკიბინაჯე ჯოღორის ყვილი ნუტკომელან."კბენია ძაღლს ძვალს გადაუგდებენ."კბენია ძაღლს პურს გადაუგდებენო.
მკჲაფუსმკჲაფუს იზმოჯეთი ქოთუმე ალანდენ."მელას სიზმარშიც ქათამი ელანდება."
მკულემკულე ნენაქ თი იშინახუფს, გინძე ნენაქ თი ოყვილაფაფს.„მოკლე ენა თავს შეინახავს, გრძელი ენა თავს მოაკვლევინებს."
მოთამოთა მაქვალიში გური რენჲა."შვილიშვილი კვერცხის გულიაო."
მოთაქმოთაქ პაპულის ოგურაფტერენ."შვილიშვილი ბაბუას ასწავლიდა თურმე."
მოლლამოლლა ცხენიშენ მელუ-ში – ზათთან ცხენიშენ გეფთამინტუ-ჲა. "მოლა ცხენიდან რომ ჩამოვარდა – მაინც ცხენიდან უნდა ჩამოვსულიყავიო."
მონჭეისმონჭეის ასთოლეს დო კობო ქამელუ-ჲა."მწიფეს ესროლეს და მკვახე ჩამოვარდაო."
მჟასმჟას ყოროფ-ნა – ფუჯისთი ყოროფტაგინონ."რძე თუ გიყვარს – ძროხაც უნდა გიყვარდეს."
მჟორამჟორა ჶუკარაში ქჲურქი რენ."მზე ღარიბის ქურქია."
მსვამსვა ქომეგაჩანუ-ნა, ზუღა-პიჯის მო ფუთხუ."ფრთა თუ გამოგესხა, ზღვის პირზე ნუ დაფრინავ."
მსვაეფემსვაეფე ქონაჩანენ."ფრთები გამოესხმება."
მსქვანასმსქვანას ნოსი ვარ უღუნ."სილამაზეს ჭკუა არა აქვს."
მსქიბუმსქიბუ კათა სემთიკელე იქთენ."წისქვილი ყველა მხარეს ბრუნავს."
მსქიბუქ1მსქიბუქ მჭიფეთი მქუფს, მჩხუთი."წისქვილი წვრილადაც ფქვავს, მსხვილადაც."
მსქიბუქ2მსქიბუქ უწკარე ვა მქუფს."წისქვილი უწყლოდ არ ფქვას."
მტირიმტირი კუჩხუს ნა გიხუნა, თიშა ჲულუნ-ჲა."ტილს ფეხზე რომ დაისვამ, თავზე ავაო."
მტირონიქმტირონიქ მჭკირონის ნოძიცაფტერენ."ტილიანი წილიანს დასცინოდაო."
მუმუ ბედ-იგბალი გიღუნ, ჰეათი ივენ დო ვარ იქთურენ!"რა ბედ-იღბალიცა გაქვს, ის იქნება და არ შეიცვლება."
მუთხანიმუთხანი ნა ორგა, ია ჲულუნ."რასაც დათეს, ის ამოვა."
მუკომუკო კაი ნანაშანტეში ტას, ხოლო ნანაშანტეში ჲენ."რაგინდ კარგი დედინაცვალი იყოს, მაინც დედინაცვალია."
მუკო1მუკო კაი ნისა ტას, დამთერეს ვარ მოწონს, ნისასთი – დამთერე."რაგინდ კარგი რძალი იყოს, დედამთილს არ მოსწონს, რძალსაც – დედამთილი."
მუკო2მუკო ჟინ რენ, ეკოჩქვა თუდე რენ."რამდენიც ზევითაა, იმდენიც ქვევითაა."
მუკონაიმუკონაი იჩალიშა, ეკონაი გაყვენ."რამდენსაც იმუშავებ, იმდენი გექნება."
მუსაჶირიმუსაჶირი სუმ ნდღაშა რენ."სტუმარი სამ დღემდეა."
მუშებურამუშებურა მუთუ ვარ მულუნ."თავისით არაფერი მოდის."თავისით არაფერი მოვა.
მუშიმუში გზა წკარიქთი ძიროფს."თავის გზას წყალიც იპოვის."
მუშიშენიმუშიშენი ვა რენ, ბაშქაშენი რენ."თავისთვის არაა, სხვისთვისაა."
მუჭო1მუჭო კაი ტაონის პატი მოყუფს, ეშოთი თოქლუღის კითლუღი მოყუფს. "როგორც კარგ ამინდს ცუდი მოყვება, ასევე დოვლათს სიღარიბე მოსდევს."
მუჭო2მუჭო მთელიშეი ვარ იჭკომენ, ეშო მთელიშეითი ვარ ითქვენ-ჲა."როგორც ყველაფერი არ იჭმევა, ისე ყველაფერიც არ ითქმებაო."
მუჭო3მუჭო ნჯუმუ კატა გჲაის მო ანტალე."როგორც მარილი ყველა საჭმელში ნუ ერევი."
მუჭო4მუჭო ცანა ნცა ტრიკითენ მო ოქაჩამ."როგორც გულწითელა ცას ფეხით ნუ აკავებ."
მქვასმქვას კუჩხე ქოგეჩი-ნა-თი, აჩქვა ნქუს მო გეჩამ, ხოლო დოგაჭვასენ."ქვას ფეხი თუ მიარტყი, წიხლსაც ნუ მიარტყამ, ნუ მიაყოლებ კვლავ გეტკინება."
მშუმუსმშუმუს ბოინე ოშუ უნონ."მსმელს ყოველთვის სმა (დალევა) უნდა."
მშქირონისმშქირონის ონჯღორე ვარ უჩქინ."შიმშილმა სირცხვილი არ იცის."
მშქურინაჯემშქურინაჯე ჯოღორიქ მენდრაშენ ლალუფს."მშიშარა ძაღლი შორიდან ყეფს."
მჩხუეფემჩხუეფე წანაში ნეაეთის კოროცხუფან."ცხვრებს წლის ბოლოს ითვლიან."
მცუდალამცუდალა ჭურვალის დოლოხედუნ დო ჟინთი ნიკოუმს."მატყუარა ტომარაში ჩაჯდება და ზევიდან მოიკრავს."
მცუდი1მცუდი მთინიში დირეღი რენ."ტყუილი მართლის ბოძია, საყრდენია."
მცუდი2მცუდი ნა ზოპონს კოჩის, მთინი თქვასთი-ნა, ვარ უჯერან."ტყუილის მთქმელს მართალსაც არ დაუჯერებენ."
მცუდის1მცუდის დიდი გზა ვარ უღუნ."ტყუილს გრძელი გზა არა აქვს."
მცუდის2მცუდის კუჩხე ვარ უღუნ."ტყუილს ფეხი არა აქვს."ტყუილს მოკლე ფეხები აქვსო.
მცუდის3მცუდის მენძილი ვარ უღუნ."ტყუილს მანძილი არა აქვს."ტყუილს მოკლე ფეხები აქვსო.
მცუდიშინემცუდიშინე კამა მო ელიწკამ!"ტყუილუბრალოდ ხმალს ნუ იძრობ, ნუ ამოიღებ!"
მწკიჲმწკიჲ დო მტიი ოქროს ვა ნოხედუნ."რწყილი და ტილი ოქროს არ მიაჯდება."
მწკულიმწკული მწკულითენ გამიმენან."წვეტს წბეტით ამოიღებენ." სოლს სოლით ამოიღებენ.
მწკუფიმწკუფი სეის თუთა უნონ, სეჶილი ქომოლის ღნოსაი ოხორჯა უნონ."წყვდიად ღამეს მთვარე უნდა, სშლელ ქმარს ჭკვიანი ცოლი."
მჭაჯიმჭაჯი ჭუტა ენ, ამა გუი გუქთინამს."ბუზი პატარაა, მაგრამ გულს აგირევს."
მჭიმასმჭიმას გოწამტუ, ხორშაკალის ქომოხვადუ."წვიმას გაექცა, სეტყვას მოჰყვა."
მჯვემჯვე კაი რენ, ჰამა აღანი დაა კაი რენ-ჲა."ძველი კარგია, მაგრამ ახალი იმაზე უკეთესიაო."
მჯვეშიმჯვეში დუშმანი ნებრა ვარ ივენ, ჰემუშენი-ქი, პანდა დუშმანი ჲენ"ძველი მტერი მეგობარი არ გახდება, იმიტომ რომ მუდამ მტერია."