აახმეინესააღებინეს, აატანინეს (ბევრი).
აბაბაიგაოცების, გაკვირვების გამომხატველი შორისდებულია.
აგება თივისათივის დაზვინვა (იხ. თივა).
ათამაშებსაცეკვებს; ათამაშებენ.
აისრაი ისე; აისრივაც − აი ისევაც.
ამანთ გადასვლასიბერისგან გადაყრუება, მეხსიერების დაკარგვა; საერთოდ გონის დაკარგვა.
ამოეფარნესამოეფარნენ, მომავლები ტყეში შევიდნენ ან მთას მოეფარნენ.
ანდრეზიგადმოცემა, გამონათქვამი, აფორიზმი.
აჲსძრახდახმა ამოიღო, ალაპარაკდა.
არარიგადარასგზით, არავითარ შემთხვევაში, არანაირად.
აღმაისაზემოური, ზემოთ რომაა, ის (წყალი).
აჩქამებაჩქამის გაღება, ხმის გაღება.
ახლუაშისიახლოვეს, იქვე ახლოს; ახლუაშიით − ახლოდან.
აჴდომაასვლა: აჴდებოდეს − ავიდოდნენ.
ბაგაგომურის კედელთან მოფიცრული დაბმული საქონლისათვის ჩალა-თივის ჩასაყრელად.
ბატარაპატარა; ბატარაად − ცოტათი.
ბაწარანიკნინ. მრ. საწყვეტები, ცხენის კეხის უკან ორივე მხარეს გამობმული ბაწრები (ძუისა, მატყლის ძაფისგან შეგრეხილიც, რომლითაც ნაბადს ჩააკრავენ.
ბელითხელი ექსკრემენტები ნადირისა ან ფრინველისა; სკინტლი.
ბექიმაღალი და სწორი ადგილი, პლატო.
ბეჭისაქსოვი მოწყობილობის ნაწილია: „ბტყელი, დაკბილული სქელი ხე“.
ბილჩისამხრე, ტვირთის ზურგზე მოსაკიდებელი საბელი.
ბიძაილამ!მოფერებითი მიმართვის ფორმულაა ხანში შესული მამაკაცისა მასზე ახალგაზრდისადმი (შდრ. ძიაისკაცო! ბიძაისკაცო!)
ბიძაისკაცო!მოფერებითი მიმართვის ფორმულაა ხანში შესული მამაკაცისა ახალგაზრდისადმი (შდრ. ძიაისკაცო! ბიძაილამ!).
გადაჟამკრებაგადაყრუება, გონებისა და მეხსიერების დაკარგვა.
გადარევაუცბად გადავარდნა: გადავერეოდი − გადავვარდებოდი.
გადასაფრენადსწრაფად გადასავარდნად, გადასახტომად.
გადაუნარჩომებავგადაუნარჩუნებია.
გადაფრენასწრაფად გადავარდნა, გადახტომა: გადაფრინდა.
გადაწვერწაღმართებათავით გადავარდნა სწორად.
გაზანიმრ. (მხ. გაზა) იგივეა, რაც კაჩანი, წვივები, ბარკლები.
გაზარკვლებაგარიგება, მოგვარება: გააზარკვლა − გაარიგა, მოაგვარა, მოახერხა.
გაიბრაშტაგაწყდა, ამოიხოცა.
გაინერბებადამაკდება (ცხვარი).
გაიცილნათავის წინ გაუშვა (მრავალი).
გაკეთებულანგამხდარან, შექნილან: სამ ძმანი გაკეთებულან.
გაკრულიგასროლილი, გატყორცნილი.
გამაავლესგამოატარეს, გამოიყვანეს.
გამაჲსხლეტიაგამოსხლტომია.
გამასწეწსგაწეწს. დაწეწს: გამასწეწენ.
გამეევლაგამოეტარებინა(თ), გამოეყვანა(თ).
გამოკრვაგამოსროლა, გამოტყორცნა.
გამოლალვაა) გამოდენა; გ) გამორეკვა.
გამომალებასწრაფად წამოსვლა, გამოქანება, გამოშურება: გამომალდა.
გამოფარტნვაფოლის, დაჩეჩილი მატყლის ფარტენებად გადაჩეჩა.
გამოყირაულაგადმოყირავებულა, გადმოტრიალებულა.
გარაი(მრ. გარეები) საქსოვი მოწყობილობის ნაწილია.
გარაის საყვანელაისაქსოვი მოწყობილობის ნაწილია: „მოხრილი ხე“.
გარიკნვა(მატყლისა) ჯოხის (რიკნაის) ცემით გარეცხვა მატყლისა მდინარეში.
გაულახტიანლახტით დაუხოცავს (მრავალი).
გაუუჴერჴოვდამოუხერხებლად ეჩვენა, მოუხერხებლად მიიჩნია.
გაუჴადეს ჩხუბიწაეჩხუბნენ.
გაწიდულიწიდისაგან შეწებილი, ერთმანეთს მიკრული.
გეელაფაგაელაფიანებინა, ლაფით გაესვარა, გაეტალახიანებინა.
გეემბისშეებმება, ხელში სწვდება.
გეწუნებიანსწუნობ, დასაწუნარად მიგაჩნია (მრავალი).
გომურისაქონლის სადგომი სახლი ზამთარში, ბოსელი.
გონთით გადაგდებაგონებიდან გადასვლა, გონიერების დასუსტება.
გუდაოთხში ამოღებული ხბოს ან თხის ტყავისაგან გაკეთებული მხრებზე ასაკიდებელი პარკი.
დ’შეკვეცილი კავშირი და: მარცხნივად, მარცხნივ მარცხნივ და მარცხნივ.
დაანაფოტანაფოტებად აქცია, ნამტვრევებად აქცია, დააქუცმაცა.
დააქციესგააქციეს (მრავალი).
დაგდებადატოვება: დააგდო დატოვა.
დაისხიპებადასწორდება, დაიტკეპნება.
დაკვლევადახედვა: დაჰკვლია − დახედა.
დაკითხულობაგამოკითხვა, დაკითხვა.
დალაღებაგახარება (მრავლისა).
დალევადახოცვა: დაგლევთო − დაგხოცავთო; დალივა − დახოცა.
დამღონედამტანჯველი, შემაწუხებელი.
დანდობამინდობა: დაანდობს − მიანდობს.
დაპოხვასაპოხის (ქონის, ერბოს...) წასმა (ბევრისათვის).
დასაჴსნელიძველი ჩვეულებით: ფული, რომელიც ნეფეს უნდა მიეცა მაყრიონისათვის პატარძლის სასყიდლად ქორწილის დროს.
დასიცილიდაცინვა, სამასხროდ აგდება.
დასცა ჴელიუცბად დაავლო ხელი.
დაქინთლუშავებადათუთქვა, მდუღრისგან დაწვა და კანის აბურცვა, ქინთლუშების (იხ.) გაჩენა.
დაღონებადატანჯვა, შეწუხება.
დაშამათებაღმერთმა დაშამათოს! წყევლის ფორმულაა: ღმერთმა დააკნინოს, ღმერთმა მოსპოს!
დაცოხნადაღეჭვა: დასცოხნიდა.
დაწირვადატოვება: დაწირა − დატოვა.
დაწუხებამონატრება: დავსწუხდი − მომენატრა.
დაჭოჭებავიწროპირიან რაიმე ჭურჭელს (მაგ., ხელადას) დაწაფება.
დახედულობაშეხედულება, გარეგნობა.
დაჴელვაპოვნა, ნახვა: დაუჴელიან (მას ბევრი) უპოვნია.
დაჴოვლებადანგრევა, ნანგრევებად ქცევა: დაჴოვლებულა − დანგრეულა.
დეებღრივნესდასწვდნენ, ხელით მოსწიეს.
დეესწვრნესმძლივაც დეესწვრნეს სასურველადაც მიიჩნიეს, სანატრელადაც მიიჩნიეს, კარგადაც მოექცნენ.
დეეტიაწაეტანა, გამოეკიდა, გამოუდგა.
დეკაიელის მსგავსი მცენარე ალპური ზონისა.
დვალებიმრ. ჯარის ნაწილია: ორტოტა ხე, რომელზედაც დგას ჯარისტარი (იხ. ჯარა).
დიაც-ყმაწვილიდედაკაცები და ბავშვები.
დიაცაიკნინ. დიაცი, დედაკაცი, ბეჩავი დედაკაცი.
დოლიბატკნის მასობრივი მოგება ცხვრის ფარებში „როცა ჩნდება ფარებში ბევრი, დოლს ვეძახით“.
დოლის თავიცხვრის ფარაში პირველად მოგებული ბატკანი: „დოლის თავი ის ბატკანია, რომენიც წინ-წინ გაჩნდება მთელს ფარებშია“.
დოღჭირობადუხჭირობა, სიდუხჭირე, გაჭირვება, წვალებით მუშაობა.
დროთაჩემ დროთა − ჩემი ხნისა.
დუნიადუნია ხალხი − ბევრიმ აუარებელი ხალხი, ქვეყნის ხალხი.
ემძულებოდისეზარებოდა ხოლმე.
ვარიადიდი წიწილა ქათმისა.
ველზედამინდორში, ცის ქვეშ.
ვიშეკვეცილი ზმნა ვიცი: არ ვი − არ ვიცი.
ზამთრის ღამეპირდაპირი მნიშვნელობის გარდა გრძელი ღამე.
თავგზიანიჭკვიანი. გონიერი, ყოჩაღი.
თავთავადნაირისხვადასხვანაირი, სხვადასხვაგვარი.
თავქვაისაქვემოური; ქვემოთ რომაა, ის (წყალი).
თანით-თან თანდებულიანი სახელი დაწყებით ბრუნვაში: პირთანით პირიდან.
თივაალპურ საძოვრებზე მოთიბული და იქვე უკირჩხაოდ (იხ. კირჩხა) და უსაროდ აგებული პატარა ზვინი თივისა, მოკვერცხილი. ამას მერმე შეკრავენ, კავითა და სათრით ჩამოიტანენ ბარში და საბძელში შეინახავენ, ან სარად ააგებენ.
თიკვიბამბის (ან აბრეშუმის) ქსოვილის ნაჭერი.
თოხლიგაზაფხულზე მოგებული ბატკანი იმავე წლის შემოდგომიდან მომავალი წლის გაზაფხულამდე, ცხვარი 6 თვიდან 1 წლის ასაკამდე. ზოგი ფშაველის ცნობით, „მაისში, ივნისის პირველებში გააშორებენ დედას, იმას ცალკე გაიყვანენ ფარად და თოხლი ჰქვია, ზამთრამდე თოხლი ჰქვია“.
თხორი„ჩამოქსულ ნასთსა ჰქვიან თხორი“.
ილეთიანიშნოიანი, სანდომიანი.
იმ დღესაოდსწორედ იმ დღეს.
იმითა) იმიტომ; ბ) იმისთვის.
ირევიანერთმანეთს ერევიან, უერთდებიან, ერთვიან.
იჴოცა(ხოლმეობითის შინაარსი აქვს, რადგანაც უპრევერბოა) იხოცებოდნენ ხოლმე.
კარგადიაადავკნინობით-მოფერებ. კარგადვე.
კაჩანიმრ. (მხ. კაჩა) წვივ-ბარკლები.
კიდობანიხის დიდი მოჩუქურთმებულ-მოხარატებული ზანდუკი ტანსაცმლის, იარაღისა და მისთ. შესანახად.
კინაღა, კინაღართ(ა)კინაღამ.
კირჩხაკირჩხაზე (ტოტებიან სარზე) აგებული ზვინი თივისა ბარში. კირჩხა პატარაა, მინდორში აგებენ.
კოდიმარცვლეულის საწყაო: ათი ლიტრა (ლიტრა დაახლოებით 4 კილოგრამს უდრის.)
კრაველიბატკნის მატყლი, ცხვრის პირველი მატყლი.
კუდიანი დღე-ღამეაღდგომის წინ კვირის (ვნების კვირის) ოთხშაბათი.
ლამბიჯარის ნაწილთაგანია: მსხვილი ბაწარი ღვედივით, რომელიც აბრუნებს ჯარისტარს.
ლაშარის ჯვარიხატი ფშავში.
ლაშარობალაშარის ჯვრის, ლაშარის ხატის დღესასწაული ფშავში.
ლვილებიმრ. საქსოვი მოწყობილობის ნაწილია.
მა-იგივე პრევერბია, რაც მო-.
მალინდელიადრინდელი, ძველებური.
მანდითმანდედან. იქიდან (II პირის ახლოდან).
მარიანობამარიამობა (ქრისტიანული დღესასწაული, მოდიოდა 15 აგვისტოს ძვ. სტილით).
მასქიმას იქით, მას შემდეგ.
მაუკვეთავმოუკვეთავს, თემიდან გაურიყავს, თემიდან გამოუძევებია.
მაქვივნებაშერქმევა, დარქმევა: მაუქვივნებავ შეურქმევიათ, დაურქმევიათ.
მაჴელებამოსწრება: მამაჴელეს მომისწრეს.
მაჴელვაპოვნა: მამჴელვენ − მიპოვიან.
მემთეზაფხულობით მთაში მყოფი საქონლის მომვლელი.
მეპატრონე ქალისაქალის მშობლები ან ძმები; პატრონი, ვინც ქალს ათხოვებს.
მეცნიარიმეცნიერი, მცოდნე.
მზემოხვლისთვიმზის ამოსვლისთვის, მზის ამოსვლისას, დილაადრიან.
მთავარმოწამე„გოგოლაურთის სალოცავი“, ხატი.
მიქუჩებამოგროვება და მისვლა: მიქუჩებულა ხალხი − მოგროვებულა ხალხი და მისულა.
მიჩნეულიმიღებული, დაფასებული.
მოკიდებატყეს მეეკიდა − ტყეში შევიდა.
მოპატიჯემომპატიჟებელი, მომწვევი.
მოსართავიცხენის მუცელზე ამოსაკრავი ბრტყელი ღვედი უნაგირის დასამაგრებლად.
მოხუხულავებაჰაიჰარად აშენება, ქოხის (ხუხულას) აგება.
მოჴნავიმხვნელ-მთესველი, მიწის მუშა.
მუშანიმრ. ნადი, მამითადი (მკაში, თიბვაში, მატყლის ჩეჩასა, წეწასა და რთვაში...).
მყეფარიქორწილში კაცი, რომელიც ხმამაღლა აცხადებდა, თუ ვინ რა სანაწეო (იხ.) მოუტანა მეფე-დედოფალს, ჩვეულებრივ ენაწყლიან და სიტყვამოსწრებულ კაცს ირჩევდნენ.
მწერელჩვილისულელი, მოიდიოტო, დებილი.
ნაბილჩარიბილჩის (იხ.) კვალი.
ნავსიეშმაკი, მოხერხებული, სხვის მავნებელი.
ნალაჴიმებოსლე ქალის ნადგომი, ნავალი ან ხელმონაკიდი.
ნასთინართი, დართული ძაფი.
ნაჯაჴიძველი რკინა საერთოდ: ცულის ნაჯაჴი − ძველი ცული. ასევე: ნამგლის ნაჯაჴი, ქობის (= ქვაბის) ნაჯაჴი.
ნიად, ნიადაგრა თქმა უნდა.
ოროლკანორგან, ორ ადგილას.
პირაქათკავკასიონის მთავარი ქედის გადმოღმა.
პირაღმმდინარის დინების საწინააღმდეგოდ, აღმა, ზევითკენ.
ჟამიდრო; ჟმისია − დროისაა.
ჟოლობჟოლოსთვის, ჟოლოს საკრეფად.
რიკნაირიკი, მოკლე ჯოხი (რიკი ცხვრის კუდსაც ჰქვია).
რისვიგაზაფხულზე განაკრეჭი მატყლი.
სააღმაოდაღმა წასასვლელად, აღმა ასაყვანად.
საგვერდული ბოსლისასახურავის იქით-აქეთა გვერდები.
საგრეხილაიჯარის ნაწილთაგანია: „ტარი რაშიაცა ბრუნავს, იმასა ჰქვიან“ (იხ. ჯარა).
სადამსადღაც, „რო არა ხედავ და ისრე ჴდება“.
საზედაო„ჩამოქსულ ნასთსა ჰქვიან თხორი და, რასაც მემრე აქსოვენ, იმას კი საზედაო“.
სათითეხისგან დამზადებული თითზე წამოსაცმელი, რასაც იკეთებს მომკალი მარცხენა ხელის სამ თითზე: ნეკზე, უსახელო თითსა და შუათითზე, რომ ნამგალმა არ გაუჭრას მკის დროს.
საკანთიელოუცნაური, სამარცხვინო ქცევისა.
საკიდელიჯაჭვი, რომელიც კერის თავზე ან ბუხარშია ჩამოშვებული და რომელზედაც ქვაბს ჰკიდებენ.
საკიდელის შემოვლაქორწილის დროს მიღებული წესი: მაყრიონი შემოუვლიდა საკიდელს და ცდილობდნენ, რომ ჩამოეგლიჯათ. თუ ვერ ჩამოგლეჯდნენ, სირცხვილად ითვლებოდა. შინაურები წინასწარ გაამაგრებდნენ საკიდელს.
საკმისასსაკომიდან (იხ.), საკომის გზით.
საკომიბოლის ასასვლელი და სინათლის ჩამოსასვლელი ჭრილი სახლის ბანში. ამჟამად ბაგის პირდაპირ გომურის ჭერში დატანებულ ჭრილს ეძახიან, საიდანაც თივას ყრიან.
სალი კლდესწორზედაპირიანი, ლოდებად დალაგებული მაგარი კლდე.
სამთოადგილი მთაში, სადაც ან ცხვარი დგას ზაფხულში, ან ძროხა და სადაც ქოხიცაა გაკეთებული მემთეთათვის (საქონლის მომვლელთათვის).
სანაპიროს სიპიბოსლისა და მისთ. სახურავის (ყარტის) კუთხეებში დადებული ქვის ლოდები, რომ ქარმა არ აყაროს.
სანაწეოქორწილში ნეფისა და პატარძლისათვის მირთმეული საჩუქარი (ფული, ნივთები და სხვ.).
საპალნეცხენის, ჯორისა და მისთ. ასაკიდებელი ტვირთი.
სარიუკირჩხაო (უტოტებო) დიდ სარზე აგებული ზვინი თივისა, დიდია, ათ-თორმეტ კირჩხას შეიცავს, აგებენ უმეტესად ეზოებში ან იმ ადგილას, სადაც ბევრი თივაა ერთად მოგროვილი საზამთროდ.
სასქლემატყლის უხეში ნართი, ძაფი ფლასის, ფარდაგის, ტომრისა და მისთ. მოსაქსოვად.
სატრეწინასწარ მოჭრილი, ჭერში ჩამოკიდებული და ბოლში გამოსული, გამხმარი ხე, რომლისაგან სართავ ტარს (თითისტარს) აკეთებენ. უმთავრესად ჭყანჭყანტას ან ხეჭრელას ხისაგან ამზადებენ.
საფქავისაფქვავი, ხორბალი, ქერი და მისთ.: საფქავის დაფენა − ხორბლის, ქერის და მისთ. ფლასზე დაყრა მზეზე გასახმობად, რომ კარგად დაიფქვას; საფქავის დაკეთება − საფქვავის გაწმენდა-გასუფთავება მიწისაგან და ბალახის თესლისაგან.
საქოლავიქვისა თუ ყორისაგან სპეციალურად აგებული მცირე მოედანი ვისამე ჩასაქოლად.
საქონისაქონელი, პირუტყვი, უფრო მსხვილფეხი.
საყუე საბძლისასაბძლის კუთხე, ნაპირი.
საცხოვრისიქონება, საცხოვრებელი.
საძილისკუდოსერისკუდი, ვახშმის შემდეგი ჯერი. აჭმევენ „მუშათ“ (იხ.) განთიადისას სამუშაოს დამთავრების შემდეგ, დაშლის წინ.
საძნოვარიკალო და მის გარშემო შემოღობილი ადგილი მთლიანად.
საწინდიაიდართული ძაფი მატყლისა, წინდის მოსაქსოვად დაძახული.
საწმინდარისატანსაცმლე ქსოვილის მოსაქსოვად დართული ძაფი მატყლისა, სატოლე ნართი.
სახ-ბინასახლი და კარ-მიდამო.
სახელიანისახელოვანი, განთქმული, სახელმოხვეჭილი.
სახეხავისაქსოვი მოწყობილობის ნაწილია: „თხელი, წვეტიანი, მობტყელო ხეა, მოკლე, ხელში ადვილად საჴმარი“.
სახლის სანახავიდანიშვნამდე სასიძოს მისვლა ძღვნით საპატარძლოს ოჯახში.
საჴევჴმელოდსაქვეყნოდ, მთელს ქვეყნიერებაზე, მთელს დედამიწაზე.
საჴელი(მრ. საჴლები) სახელო (ტანსაცმლისა).
სიმწერელჩილემწერელჩვილობა, სისულელე (იხ. მწერელჩვილი).
სიპიბრტყელი ქვა, ბრტყელი ლოდი.
სოლებიმრ. საქსოვი მოწყობილობის ნაწილია.
სრელაიანიდაზოლვილი, ზოლებიანი.
ტაბაკისაფქვავის დასარკვევი ხის ჭურჭელი, გობის მსგავსი, ოღონდ უფრო პირგადაშლილი და ნაკლებ ღრმა.
ტარია) ჯარის ნაწილთაგანია: თითისტარი; ბ) თითისტარი.
ტახტაცხენის კეხის წინ და უკან ამოშვერილი ნაწილი.
ტოლიმატყლის წმინდა ქსოვილი, რომელსაც ტანსაცმლის (ჩოხის, პაიჭებისა და მისთ.) შესაკერავად ხმარობენ.
ტოტნაჩიაუსაქმური, უქნარა, არაფრის გამკეთებელი.
უკვენაუკანა: უკვენაით − უკანიდან.
ურბეთისახსარი, ტყვის გამოსახსნელი სასყიდელი.
უღელიხურჯინის თვლების შემაერთებელი ნაწილი, რომლითაც ხურჯინს მხარზე გადაიკიდებენ, ცხენს გადაჰკიდებენ და სხვ.
ფანჩოძველი დახეული ფლასი ან ძველი ტომარი.
ფეჴდაფშლეკილიფეხებგაფშეკილი, მკვდარი.
ფთემრ. ფთეები − ჯარის ერთი ნაწილთაგანია (იხ. ჯარა).
ფლასიმდარე ხარისხის შალის უხეში ქსოვილი ფარდაგივით. ხმარობენ მზეზე გასახმობი საფქვავი, ჩირისა და მისთ. დასაფენად, აგრეთვე ქვეშ საგებად, დასახურავად და სხვ.
ფოლიპირველად ნაჩეჩი მატყლი, „წინ-წინა ნაჩეხს ფოლი ჰქვიან“.
ქათამყიულიმამლის ყივილი (დრო).
ქათიბიმოკლე (მუხლებამდე) ზევიდან ჩასაცმელი ქალისა, საზაფხულო პალტოსავით.
ქალ-რძლებიოჯახში თავისი ქალიშვილები დპ შვილების ცოლები.
ქალიქალიშვილი. გაუთხოვარი ქალი.
ქარაფიუსწორმასწორო ზედაპირის მქონე მაგარი კლდე (შდრ. სალი კლდე).
ქარჩიცალპირა ბრტყელპირიანი წერაქვის მსგავსი თოხი.
ქარჩნაქარჩით თხარა (ბევრი).
ქვენაითქვევიდან, ქვემოდან.
ქინთლუშამდუღრისაგან დამწვარი აბურცული კანი, რომელშიც სითხეა ჩამდგარი.
ქიჩებიმრ. საქსოვი მოწყობილობის ნაწილია.
ქმრეულნიმრ. ქმარი და მისი ნათესაობა.
ღვიძლისფერიმუქი შინდისფერი.
ყაპყატოხის რგოლი, ხის სალტე.
ყარტისვილის (ჭვავის) ჩალის სახურავი. სვილის ძნას არ გალეწავენ, გაბერტყავენ (მარცვალს დააყრევინებენ) და მერმე სახურავად იყენებენ ისლივით.
ყაჯარიუნაგირზე გადასაფარებელი ჭრელი ბუსუსებიანი ხალიჩა.
ყდამრ. ყდანი საქსოვი მოწყობილობის ნაწილია: ქსლის ორი ძირითადი დახრილად დაყენებული ხე, რომლებიც ლვილებითაა შეერთებული და რაზედაც იქსოვება ქსელი.
ყდა, ყდის იარაღნისაქსოვი მოწყობილობის საერთო სახელწოდება.
ყროლიცუდი, უვარგისი, საძაგელი.
შა-იგივე პრევერბია, რაც შე-.
შამახედნებინაშემახედვინა, დამანახვინა.
შამძლეშემძლე, ღონიერი, ჯანიანი.
შაჲმღერნიანიმღერებდნენ ხოლმე.
შაფრენილაავარდნილა, სწრაფად ამხტარა.
შაქუჩებულიშეგროვილი, თავმოყრილი.
შაჩენილაშესულა, გამოცხადებულა.
შესაქსოვის ნაწილია: „მაგრა დაგრეხილი ნასთი“.
შვინდაწალაიშინდის მსგავსი მაგარმერქნიანი ბუჩქი.
შიბანაქსოვზე, ნაქსოვის მიწაზე სხვა ფერის ძაფით დაჭრელებულად დანაქსოვ-დანაქარგი.
ჩაკუნჭვაჩაკუნტვა, ჩამალვა.
ჩიორამოზრდილი, წამოჩიტული წიწილა ქათმისა.
ცაბაურიცაბაურთელი, სოფ. ცაბაურთიდან.
ცემულაშევარდნილა, გადავარდნილა.
ცივ-ცივმიწაზე ფეხდაუკარებლად.
ცოტაიმც რაცოტაიმც რა დაიწიროს ცოტას თუ დაიტოვებს.
ცხემლაისაქსოვი მოწყობილობის ნაწილია: „ქსელში ბაწრის გასაყრელად ხე“.
ძალი-დ’ ბრალიარა ძალი-დ’, ბრალი მაქვ შენთანა − ძალა არ მიხმარია შენზე, ძალადობა არ ჩამიდენია შენ მიმართ.
ძიაისკაცომოფერებითი მიმართმის ფორმულაა ხანში შესული მამაკაცისა ახალგაზრდა ვაჟისადმი (შდრ. ბიძაისკაცო! ბიძაილამ!).
წაჩრაწეეჩარა − გაეჩარა, შეძვრა.
წიდაცხვრის კანის ჭუჭყი, ზინზლი.
წილბოლოდალეულიგადაშენებული.
წკეპლასაქსოვი მოწყობილობის ნაწილია: „წვრილი სწორი ჯოხი“.
წნელობწნელის მოსაჭრელად, წნელისათვის.
ჭრილიხურჯინის უღლის შუაზე დატოვებული ნახვრეტი, რომლითაც ხურჯინს ტახტაზე ჩამოაცვამენ.
ხეჭრელათხილის ბუჩქისებრი ბუჩქი.
ხოკერიხის ქერქისაგან გაკეთებული უხელო კალათა.
ჴევ-ჴმელიწყალი და ხმელეთი, მთელი ქვეყანა, დედამიწა.
ჴევისბერიხევის, თემის მეთაური, წინამძღოლი საერო და რელიგიურ-სასულტ საქმეებში.
ჴელმარტუაიკნინ. ხელმარტო, მარტოხელი.
ჴელმოსაყრელიხელსაყრელი, ბარაქიანი.
ჴორციელიხორციელი, ხორცშესხმული, ადამიანი: ჴორცივლადა − ხორცშესხმულად, ადამიანად.
ჴრიანწელიტირილი, ალიაქოთი, ვაიუშველებელი.
ჯალაბიოჯახი, ცოლ-შვილი, ცოლი და შვილები.
ჯარანასთის (მატყლისგან დართული ძაფის) დასაძახავი ხის მანქანა.
ჯარისტარიჯარის ერთი ნაწილთაგანია: გრძელი ტარი (თითისტარი).
ჯეჯიმიჭრელი დაზოლვილი (ზოლებიანი) ფლასი კედელზე გასაკრავად, ლოგინზე გადასაფარებლად და სხვ.
ჯოროთასჯოროანთას, ჯოროსას, ჯოროს სახლში.
ჯუბამთლიანი კაბა დედაკაცისა.
ჯუყჯუყიუცხო, გაუგებარ ენაზე ლაპარაკი, საერთოდ გაუგებრად ლაპარაკი
-ავ, -ავისზმნის დაბოლოებას თურმეობით პირველსა და სტატიკურ ვნებითებში -ი-ა სუფიქსთა ნაცვლად: გამიგონავ − გამიგონია; შამივლავ − შემივლია; აკლავ − აკლია; გამოუშვავის − გამოუშვია.
-ზეით-ზე თანდებულიანი სახელი დაწყებით ბრუნვაში: შამოდგომაზეით − შემოდგომიდან, შემოდგომაზე რომ იქნება, იქიდან.
-თვი, -თვინათანდებ. -თვის: საღამოსთვი − საღამოსთვის; კლდეებისთვინა − კლდეებისთვის.
-ისად, -ისადანანათესაობითარი ვითარებითის ნიშნები მნიშვნელობით უდრის -თვის თანდებულიანს; ამისად − ამისთვის; ყველაისადა − ყველასთვის; და-ძმისადა და-ძმისთვის.
-კა, -კეთანდებ. -კენ: საბძელთაკა − საბძლისკენ (ზედმიწევნით: საბძლებისკენ).
-კე, -კათანდებული -კენ: ფშავისაკე − ფშავისაკენ.
-მდენ, -მდენათანდებ. -მდე. -მდის: ბორბალამდენ − ბორბალამდე; თვემდენა − თვემდე.
-შიით-ში თანდებულიანი სახელი დაწყებით ბრუნვაში: ციხეშიით − ციხიდან, ციხეში რომ იყო, იქიდან; მთაშიითა − მთიდან, მთაში რომ იყო, იქიდან.
-ჩითანდებ. -ში: ორწყალჩი − ორწყალში; ჴელჩი − ხელში.
-ჩიით-ჩი (-ში) თანდებულიანი სახელი დაწყებით ბრუნვაში: საკომჩიით − საკომიდან.
-ძე, ძედ[ა]თანდებ. -ზე: ბანძედა − ბანზედა.